Kürtaj ile İlgili Bilinmesi Gereken Her Şey
Kürtaj oluşan gebeliğin rahimden alınması için yapılan işleme denir. Tıbbi bir komplikasyon olan kürtajın yapılma anı ve sonrasında kürtaj ile ilgili bilmeniz gerekenleri aşağıda derledik.
Kürtaj Nedir?
Kürtaj kelime anlamı kazımak çıkarmak anlamındadır. Rahime yerleşmiş uterusun dış müdahale ile alınarak gebeliğin sonlandırılmasıdır. Halk arasında çocuk aldırma tabiriyle kullanılır.
Kürtaj işlemi sadece gebelik sonlandırmak için yapılmaz. Çeşitli hastalıkların tespiti için gerekli dokularda kürtaj yöntemiyle doku alınarak patolojiye gönderilir. Dokuda var olan hücrenin kazınarak çıkartılmasına kürtaj denir.
Kürtaj Nasıl Yapılır?
Kürtaj yapılmadan önce hamileliğin kesin olduğu anlaşılmalıdır. Kanda yapılan gebelik testi harici ultrasonda gebelik tam olarak görülür.
Hasta jinekolojik masaya alınır. Anestezi altında işlem yapılacaksa koldan iğne yardımıyla verilen ilaçla uyutulur.
Rahim ağzına spekulum aleti yerleştirilir. Bu sayede rahim ağzına doğru açılan bu kanaldan müdahale edilir. Batikon tarzı antiseptik solüsyonla rahim temizlenir. Rahim tıbbi tutacakla öne doğru çekilir. Bu kısım ağrılı olabileceğinden lokal anestezi tercih edilmez. Rahim işlemin yapılmasına alan açacak kadar hegar bujisi aletiyle genişletilir.
6 haftanın altındaki gebeliklerde rahim büyütme işlemi yapmaya gerek kalmaz. Rahim boşluğundan içeriye kanüller adı verilen plastik bir boru uzatılır. Kanüllerin rahmin içerisinde oluşmuş fetüsü aspire ederek yani vakumlayarak çeker ve dışarı ucundan çıkartır. 8 hafta ve üzeri gebeliklerde fetüs rahimden ucu keskin keskilerle kazınarak alınır.
İşlem tamamlandıktan sonra batikonla alan temizlenir. Spekulum rahimden çıkartılır. Hasta uyandırılmadan önce rahim içinde parça kalıp kalmadığı tetkik edilir. Yapılan ağrı kesici iğnenin ardından gebe uyandırılır.
Kürtaj Ne Zaman Yapılır?
Kürtajın en ideal yapılma süresi 5-8 haftalar arasıdır. 5 haftadan önce gebeliğin tam oluşup oluşmadığı belli olmaz. Vücut tarafından atılma ihtimalide olur. Ayrıca işlemin yapılması için fetüs çok küçük olduğundan başarısız kürtaj olarak gebelik devam edebilir.
8 haftadan sonra artık kalp atışları belli olacağı için bu süreçten sonra alınan kürtaj kararı iyi değerlendirilmelidir. Türkiye’de yasal kürtaj süresi 10 haftadır. Ancak bebeğin içeride ölmesi, gebelikte kullanılan ilacın yüksek hasar vermesi gibi sorunlarda kürtaj daha ileriki dönemlerde de yapılabilir.
Kürtaj Çeşitleri Nelerdir?
Gebelik sonlandırma işlemi, kürtaj deneyimli kadın doğum uzmanı tarafından yapılır. Kürtaj sadece gebelik sonlandırma için değil diğer kadın hastalıklarının tanı ve teşhis konulmasında da değişik çeşitlerde uygulanır.
Kürtaj hastanın durumu, kürtaj gereksinimleri gibi sebeplerden çeşitli türlerden yapılır. Kürtaj çeşitleri şunlardır:
Probe kürtaj
Menopoz öncesi adet düzensizliklerinde rahim dokusundan kazınarak parça alınması işlemidir. İşlem tek başına tedavi yöntemi olarak da uygulanır.
Fraksiyone kürtaj
İşlem rahim kanserlerine teşhis koymak amaçlı endometrium tabakasından doku alınarak yapılır. Spektrum ile rahime girilerek endometrium ve endoservikal kanaldan iki ayrı patolojik doku alınır.
Revizyon kürtaj
Kendiliğinden gerçekleşen düşük sonrası rahim içinde kalan parçaları temizlemek amacıyla yapılan kürtaj türüdür.
Boom kürtaj
Revizyon kürtaja paralel olarak doğum sonrası plasenta parçalarının temizlenmesi için yapılır. Boom küret ismindeki özel aletlerle rahim içinde temizleme kürete etme işlem yapılır.
Pipelle kürtaj
Menopoz döneminde biopsi alınması için uygulanan kürtaj yöntemidir. Kolay, acısız ve risksiz olduğu için tercih edilir.
Vakum kürtaj
Rahmin içerisine fetüsü aspire ederek yani havayla çekerek dışarıya çıkartan yöntemdir. Gebelik haftası düşük fetüslerde uygulanır.
Yasal Kürtaj Süresi
Türkiye’de yasal kürtaj süresi 10 hafta ile sınırlıdır. 10 haftanın üzerinde gebeliklerin sonlandırılması yasaktır. Ancak tıbbi bir gereklilik ve gebe için risk oluşturan durum oluştuğunda doktor raporuyla kürtaj yapılabilir.
Diğer bir seçenek cinsel taciz olaylarında gebeliğin sonlandırılmasına 20.haftaya kadar müsaade edilir.
Kürtaj Komplikasyonları Nelerdir?
Kürtaj tıbbi bir müdahale olduğu için sonrasında komplikasyon yaşanma riski oluşur. Olası komplikasyonların yaşanmaması için işlem sonrasında antibiyotik tedavisine başlanır.
Kürtaj işlemi sırasında kullanılan aletlerin steril, tek kullanımlık olması ve deneyimli kadın doğum uzmanı tarafından gerçekleştirilmesi hayati önem taşır.
Olası kürtaj komplikasyonları şunlardır:
- Enfeksiyon kapma: Enfeksiyon riskine karşın 1 hafta boyunca antibiyotik kullanılması sağlanır.
- Yoğun kanama: En sık karşılaşılan sorundur. Ortalama 7 gün boyunca yoğun kanama olması normaldir. Uzayan kanama döngüsünde hemen doktora gidilmelidir.
- İçeride parça kalması: Fetüsün tam alınamaması sonucu tekrarlayan kürtaj işlemi gerektirir. Alınmayan parça ileride tümörleşebilir.
- Asherman sendromu: İşlem sırasında gerçekleşen kanama rahimin içeride yapışmasını sağlayabilir. Bu istenmeyen ve beklenmeyen bir durumdur. Asherman sendromu kişinin ileride tekrar gebe kalmasını engeller. Tıbbi müdahale ile tedavi edilebilir.
- Rahim delinmesi: Vakum tekniğinde görülmese de kürete etme işlemi sırasında oluşabilecek riskler arasındadır.
- Kürtajın başarısız olması: Bu durumda devam eden gebelikten söz edilir.
Kürtaj Öncesi Hastanın Dikkat Etmesi Gerekenler
Kürtaj öncesi hastanın dikkat etmesi gerekenler:
- İşlemin steril ortamda ehil kişiler tarafından yapıldığına emin olmalı
- Kürtaj yaptırırken mümkünse yanında refakatçi olması
- İşlem yapılmadan 4-6 saat öncesine kadar yeme ve içmeyi kesmesi
- 48 saat öncesine kadar kan sulandırıcı ilaç kullanmayı bırakması
- İşlemden önce mesaneyi boşaltması
- Çiftlerde kan uyuşmazlığı var ise bunu önceden hekime bildirmesi
Yukarıda sayılan maddelere dikkat edilmesi kürtaj işlemi sırasında ve sonrasında operasyonun kolay atlatılmasına olanak sağlar.
Kürtaj Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Kürtaj 10-15 dakika gibi kısa bir sürede gerçekleştirilse de dikkate alınması gereken tıbbi bir müdahaledir. Kürtaj sonrası dikkat etmeniz gerekenler:
- Kürtaj işleminden sonra en az 2 saat yiyip içmemek
- 1-2 saat anestezi etkilerinin geçmesini beklemek
- Verilen antibiyotiği düzenli olarak içmek
- İşlem sonrasında minimum ilk 24 saat alkol tüketmemek
- Cinsel hayata ara vermek ve 3 hafta sonra başlamak
- Kanama miktarını kontrol etmek artması halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak
- Kanama süresi ve sonraki ilk regl dâhil tampon kullanmamak
- 1 hafta boyunca ayakta duş almak
- 3 hafta deniz, sauna, hamam ve havuz gibi alanları kullanmamak
- Özellikle 2 hafta boyunca ağırlık kaldırmamak
- Hijyene maksimum düzeyde dikkat etmek
Kürtajın Riskleri Nelerdir?
Rahim içi dokudan gebeliğin kürtaj yöntemiyle alınması cerrahi bir operasyondur. Her cerrahi operasyon gibi kürtajında bir takım riskleri mevcuttur. Steril ortamda deneyimli hekim tarafından yapılan kürtaj işleminde riskler minimum seviyede olur. En sık karşılaşılan başlıca kürtaj riskleri şunlardır:
- Aşırı kanama
- Rahimde fetusa ait parça kalması
- Enfeksiyon
- Vajinal akıntı
- Rahim içi yapışıklığı asherman sendromu
- Rahimde delinme
- Gebeliğin devamı
- Antestezinin yan etkileri
- Tansiyonun düşmesi, baygınlık
Kürtaj Sonrası Enfeksiyon Belirtileri
Kürtaj sonrası enfeksiyon karşılaşılacak sorunların başında gelir. Rahimde işlem sonrası açık bir yara oluşur. Rahim salgıladığı sıvılardan dolayı nemli ortama sahip olduğundan kürtaj sonrası enfeksiyona yakalanma riski taşır.
Hastanın bağışıklığının düşük olması bozulan rahim florasıyla birlikte iltihaplanmaya kolay zemin hazırlar. Rahim içinde enfeksiyona bağlı iltihap oluşmasına endometrit denir. Rahim içi her enfeksiyonda endometrit iltihap gözükür.
Rahimde görülen enfeksiyon hızlı şekilde tedavi edilmelidir. Aksi durumda iltihap yumurtalara kadar ilerleyerek tüplere zarar verir. Enfeksiyonun tüplere kadar ilerlemesi kısırlığa sebep olur.
Kürtaj sonrası enfeksiyon belirtilerinin başında:
- Vajinada yanma
- Kötü kokulu akıntı
- Ateş
- Karın ağrısı
- Kasık ağrısı
Kürtajdan Sonra Enfeksiyon Olursa Ne Olur?
Steril şartlarda ve uygun koşullarda yapılmış kürtajdan sonra enfeksiyon oluşması beklenmez. Yine de genital bölgede oluşan bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar genellikle ilk 5 gün içinde belirti verir.
Kürtajdan sonra enfeksiyon olursa hızlı bir şekilde antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Geciken tedavi enfeksiyonun yumurtalıklara ve tüplere ilerleyerek bu alanda hasara sebep olur. Geri dönüşü zor olan kısırlığa kadar gidebilir.
Enfeksiyonun kana karışması sepsis denilen rahatsızlığa sebep olabilir. Sepsis olan kişi hipotansiyonla birlikte bilinç kaybı yaşayabilir.
Kürtajın Başarılı Olduğunu Nasıl Anlarız?
Kürtajın başarılı olduğunu kanda yapılan gebelik testinden anlaşılır. Kürtaj yapıldıktan 2 hafta sonra hamilelik hormonu olan BHCG hormonu sıfırlanır. Ayrıca kontrol amaçlı ultrason görüntülemesi yapılır. BHCG hormonu kanda mevcut ve yükselmişse kürtaj başarılı olmamıştır.
Kürtaj Sonrası Kanama
Kürtaj sonrası kanama normal karşılaşılan bir durumdur. İşlem sonrası olması beklenir. Ortalama 1 ila 3 hafta arasında kanama görülebilir. Kanama ilk hafta daha yoğunken sonraki günlerde lekelenme şeklinde seyreder. 15 günün ardından kanamanın azalarak bitmesi beklenir. Sonraki regl tarihi değişeceği için 2-3 aylık periyotta regl düzenlenmesi beklenir.
Kürtaj sonrası kanama regl kanamasından farklıdır. Kanama daha yoğun, koyu ve pıhtı şeklinde olabilir. Rahmi ve rahim çeperinin temizlenmesi için vücut tarafından atılan dokulardan oluşur.
Regl düzensizleşmesi ve kanamanın devam etmesi halinde doktora başvurulmalıdır.
Kürtajdan Sonra Kanama Ne Kadar Sürer?
Kürtajdan sonra kanama 3 hafta kadar sürebilir. Sürecin uzunluğu korkutmamalıdır. Hem kürtaj işleminin sonucu hem de rahmin kendini temizlemesi için kanamanın olması normaldir.
3 haftayı geçen kanama devamında doktora başvurulması gerekir.
Kürtaj Sonrası Vücut Ne Zaman Normale Döner?
Kürtaj sonrası hemen taburcu olunur. 1-2 saatlik anestezi etkileri geçtikten sonra normal hayata dönüş yapılır. Vücudun tam olarak düzelmesi 4 haftayı bulur. Bu süreçte gebelik hormonları geri çekilir ve rahimdeki şişlik iner.
4 haftanın sonunda artık vücut eski haline kavuşur.
Kürtaj Sonrası Ağrı Olur mu?
Kürtaj sonrası ağrı ilk birkaç saatlik periyotta görülür. Rahime müdahale edilerek gebelik kesesinin alınması rahim kaslarının kasılmasına sebep olur. Rahim kasları kasıldıkça kasıklara, bele ve rahim içinde kramplara sebep olur.
Oluşan kramp ve ağrılar regl sancısında oluşan ağrılara benzer. Ağrı eşiği kişiye göre değişir. Adet dönemini sancılı geçiren kişilerde kürtaj sonrası ağrı daha şiddetli görülür.
Kürtaj Sonrası Ağrı Ne Kadar Sürer?
Kürtaj sonrası boşaltılan rahimde kasılmalar olur. Bu kasılmalar kürtaj işleminin başlamasıyla oluşur. Ortalama 15 dakika süren ağrılar operasyon sonrası vurulan ağrı kesici iğneler sayesinde hissedilmez. Genelde vurulan ağrı kesici iğne ilk 24 saatte etkili olur. Maksimum 24 saatin sonunda rahim kasılmaları duracağı için ağrı olmayacaktır.
Kürtaj Sonrası Nerelerde Ağrı Olur?
Kürtaj sonrası ağrı rahim içi, kasıklar, karın ve belde görülür. Ağrı adet sancısında yaşanan ağrılara benzer. Basit ağrı kesicilerle ağrı tolöre edilir.
Kürtaj Sonrası Hamilelik Tekrar Olur mu?
Kürtaj olduktan sonraki ay içinde tekrar hamile kalma ihtimali mevcuttur. Kürtajdan sonra 30-45 gün sonra görülen adet döngünün düzene girmesi için gereklidir. İlk görülen adetten sonra yumurtaların sağlıklı çalıştığı anlaşılır. Bu süreçte korunmasız cinsel birliktelik hamile kalma ihtimalini oluşturur.
Kürtajın Tekrar Gebe Kalmam İçin Ciddi Bir Riski Var mı?
Kürtaj işlemi rahim içinin kazınmasıyla yapılır. İşlem rahime zarar verdiği için ehil ellerde minimum zararla yapılmalıdır. Doğru şartlarda yapılmış kürtaj işlemi sonrasında gebe kalmaya engel olabilecek bir durum yaşanmaz.
Ancak işlem sırasında rahim yırtılması, rahim yapışması ya da oluşan enfeksiyonun tüplere kadar ilerlemesi tekrar gebe kalmayı zorlaştırabilir.
Deneyimli hekim tarafından gerçekleştirilen kürtaj işlemi sonrası gebelik oluşmasına engel bir durumla karşılaşılmaz.
Kürtaj Sonrası Cinsellik Serbest mi?
Kürtaj sonrası cinsellik ilk 15 gün kesinlikle tavsiye edilmez. Rahim ağzının açık olduğu ve içeride iyileşmemiş yaranın var olması enfeksiyon riskini arttırır. Tekrar cinsellik yaşanması için minimum 15 gün beklenmeli akabinde doktor kontrolü sağlanmalıdır.
Devlet Hastanesinde Kürtaj
Devlet hastanesinde kürtaj yapılır. 10 haftayı geçmemiş gebelikler istem doğrultusunda devlet hastanesinde kürtajla alınabilir.
Devlet hastanelerindeki yoğunluk nedeniyle hasta kabul edilmediği bilgisi verilebilir. Randevu onaylansa da devlet hastanelerinde kürtaj işlemi yapılırken narkoz verilmek yerine lokal anestezi uygulaması yapılır.
Kürtaj Yaptırmak Yasal mı?
Kürtaj yaptırmak kanunla belirtilmiş sınırlar içinde yasaldır. Kürtaj yaptırmak için:
- Gebeliğin 10.haftayı geçmemiş olması gerekir
- Evli çiftlerde kürtaja çiftlerin ikisi de onay vermesi gerekir. Evli biri eşinden onay almadan kürtaj yaptıramaz
- 18 yaşından büyük bekâr kişilerin kendi beyanları yeterlidir
- 18 yaşından küçüklerin kürtaj işlemi için ebeveyn izni gerekir
- 16 yaşından küçüklerin böyle bir işlem için başvurması adli bir konudur ve konu kolluk kuvvetlerine bildirilir
- Tıbbi zorunluluk harici 10 haftanın üzerinde kürtaj yaptırmak 2 yıldan başlayan hapisle cezalandırılır
Kürtaj Sonrası Alınan Bebek Ne Yapılıyor?
Kürtaj sırasında alınan bebek 10 haftadan küçük olduğu için kan pıhtısı şeklindendir. Enjektöre çekilen sıvılarla birlikte içeride kalan diğer kalıntılar tıbbi atık olarak değerlendirilir. Alınan parçalar özel torbalara aktarılarak tıbbi atık birimine teslim edilir.
Kürtaj Bayıltılarak mı Yapılır?
Kürtaj bayıltılarak ya da lokla anestezi altında yapılabilir. Psikolojik ve fiziksel acının yaşanmaması için genel anestezi altında yapılması daha uygundur. Kürtaj işlemi 10-15 dakika kadar sürdüğü için vücuda alınan anestezi azdır ve yan etkisi minimumdur.
Kürtaj Kaç Saat Sürer?
Kürtaj işlemi çok kısa sürede tamamlanır. 8 ila maksimum 15 dakika içinde işlem tamamlanır. Narkoz alınması, kürtaj işlemi ve tamamlanması toplamda 20 dakikalık bir süreci kapsar. Yani hasta jinekolojik masaya yattıktan 20 dakika sonra tüm işlem bitmiş olur.